woensdag 21 december 2011

Lessenserie

Hallo lieve volgers,

Eindelijk is het dan zo ver: ik heb mijn lessenserie die naar aanleiding van de cursus Vakdidactiek: ICT bij het Nederlands tot stand is gekomen, klaar!
Om 'm te bewonderen: Klik hier.

Ik zal hieronder nog even kort toelichten wat ik heb gedaan.

Ik heb een lessenserie ontwikkeld voor leerlingen in de eerste klas van het VWO. De leerlingen moesten een digitale mindmap via Bubble.us maken en een website op Webklik.nl. Op die website moesten zij nieuwsberichtjes maken en plaatsen en feedback geven op elkaars nieuwsberichtjes via een aangemaakt gastenboek. Deze opdracht sloot aan bij de op dat moment van toepassing zijnde leerstof uit hun lesmethode (Nieuw Nederlands 1 VWO). Ik heb deze opdracht vorm gegeven door zelf ook een website te maken: http://www.lilianderuiter.webklik.nl/.  Deze kon dan meteen als voorbeeld dienen voor de leerlingen!

In het bovenstaande document staan mijn lesvoorbereiding, mijn lesreflectie en feedback van mijn stagecoach. Voor docenten die deze les ook eens willen uitproberen is het raadzaam om deze door te lezen en ervan te leren!

Veel plezier bij het bekijken van mijn werk! Zelf heb ik in ieder geval veel plezier beleefd aan het voorbereiden en uitvoeren ervan. In de toekomst ga ik zeker vaker ICT inzetten in mijn lessen!

Fijne kerstvakantie!

Liefs, Lilian.

donderdag 27 oktober 2011

ICT-idee 8: Een stripverhaal & wordcloud maken

De herfstvakantie zit er weer op en de module Vakdidactiek: ICT bij het Nederlands vindt weer verdere voortgang. Deze week heb ik onderzocht welke mogelijkheden het maken van stripverhalen en het maken van een wordcloud kunnen hebben in het onderwijs. Hieronder mijn bevindingen.



Het maken van stripverhalen
Het maken en lezen van stripverhalen heeft mijns inziens zeker meerwaarde in het onderwijs. Daartoe is een stripverhaal allereerst een zeer aantrekkelijk medium voor kinderen. Via de fantasie kunnen strips kinderen namelijk laten ontsnappen aan de realiteit ('escapisme') en dat past helemaal in de belevingswereld van het kind.
Daarnaast kunnen strips droge en abstracte leerstof op een leuke manier toegankelijk maken. Zie bijvoorbeeld de door mij zelf gecontrueerde strip over één van de bevolkingssgroepen van de jaren '60 van de vorige eeuw hierboven. De woorden én de plaatjes in deze strip dragen de boodschap samen over. Zo komt de docent niet alleen tegemoet aan leerlingen die graag luisteren of lezen, maar ook aan leerlingen die graag waarnemen.
Ook moeilijk bespreekbare, vaak maatschappelijke, thema's als racisme kunnen makkelijker bespreekbaar worden gemaakt met strips.
Ten derde worden strips door hun aantrekkelijke vorm door leerlingen als motiverend ervaren. Hierdoor wordt de individuele participatie aan de les verbeterd. In dit verband zouden strips goed als 'advanced organizer', als prikkelende aanzet tot nieuwe leerstof, kunnen dienen.
Er zijn nog veel meer redenen te noemen om strips in te zetten in het onderwijs. In het volgende artikel wordt de meerwaarde van strips in het onderwijs theoretisch onderbouwd: http://www.stichtingbeeldverhaal.nl/120/kuifje-schoolbanken-een-verkenning.htm. Interessant om eens te lezen!

De strip die ik zelf heb gemaakt, heb ik gemaakt met het programma Pixton (www.pixton.com/nl/). Dit programma is goed hanteerbaar voor kinderen. Per 'vierkant' kunnen kinderen namelijk snel en gemakkelijk een achtergrond, een personage, enzovoorts kiezen. Een nadeel van het programma is dat het zeer beperkt is: niet voor elk onderwerp zijn er geschikte plaatjes. Dat maakt ook de mate waarin je een via Pixton gemaakte strip als bijvoorbeeld advanced organizer kunt inzetten in het onderwijs beperkt. Wanneer je de leerlingen graag zelf stripverhalen wilt laten maken, kun je dit mijns inziens beter met de hand laten doen. Dan is de beeldcreatie namelijk wel onuitputtelijk!



Het maken van een wordcloud
Een wordcloud is een collage van woorden die op een kunstzinnige manier met elkaar zijn verweven (zie het door mijzelf gemaakte voorbeeld hierboven).

In het onderwijs zijn wordclouds mijns inziens op diverse manieren in te zetten. Bijvoorbeeld:
- Ter structurering van bij elkaar passende woorden
- Als samenvatting van de belangrijkste leerstof
- Als titelblad voor een werkstuk
- Als manier om leerlingen aan elkaar voor te stellen. In dat geval maken de
  leerlingen een wordcloud over zichzelf.
- Als manier om leerlingen feedback op elkaar(s werk) te laten geven. Op die
  manier kunnen leerlingen in één overzicht feedback krijgen van verschillende
  personen.

De wordcloud die ik heb gemaakt, heb ik gemaakt via http://www.wordle.net/. Dit programma heeft een kind zo onder de knie: alles wijst voor zich! Ik heb nog wel wat tips:
1. Als een woord vaker wordt ingevoerd, komt het groter in de wordcloud
2. Om zinnen in te voeren moet je tussen de woorden van de zin een tilde
  (= ~) invoeren.

Met het beschrijven van mijn bevindingen omtrent het maken van een stripverhaal en een wordcloud eindigt mijn onderzoek naar sociale media, dat ik in het kader van het eerste deel van de cursus Vakdidactiek: ICT bij het Nederlands heb gedaan! Ik vond het leuk om jullie al die weken op de hoogte te houden van mijn bevindingen! In het tweede deel van de cursus ga ik een lessenserie ontwikkelen waarin enkele van de suggesties zullen terugkomen. Wanneer ik de lessenserie af heb zal ik hem aan jullie tentoonstellen!

Liefs, Lilian. 

maandag 10 oktober 2011

ICT-idee 7: Een formulier maken met Google Docs

Hallo allemaal!

Deze week hebben we bij de cursus Vakdidactiek: ICT bij het Nederlands geleerd hoe we een formulier kunnen maken met Google Docs. In dit formulier kun je allerlei soorten vragen stellen: van meerkeuzevragen tot kleine en grote tekstvragen. Heel handig als je snel doch nauwkeurig informatie over je leerlingen wilt inwinnen of om een (proef)toets af te nemen. Hieronder een voorbeeld van een formulier dat ik zelf heb gemaakt met Google Docs.
Wanneer de leerlingen dit formulier invullen en op 'insturen' klikken komen de antwoorden horizontaal op een overzichtelijke spreadsheet in Google Docs te staan. De antwoorden van een volgende leerling komen daaronder, enzovoorts. Hierdoor krijgt de docent een goed overzicht van de verschillende antwoorden van zijn of haar leerlingen. Dit maakt het voor de docent mogelijk om snel inzicht te krijgen in de verschillende antwoorden en om deze vergelijken.


donderdag 6 oktober 2011

ICT-idee 6: Van alles en nog wat!

Deze week heb ik vijf suggesties onderzocht op hun toepasbaarheid in het voortgezet onderwijs. Hieronder kunnen jullie lezen over mijn bevindingen.

1. Pluizuit.be
Op deze website staan recensies van kinder- en jeugdboeken. Deze website heb ik zelf ook gebruikt bij het maken van recensies van jeugdboeken voor de cursus Jeugdliteratuur. Ik vind deze website heel bruikbaar voor leerlingen. De recensies geven namelijk goede indrukken van de verschillende boeken en doordat de recensies niet al te lang zijn, zijn de leerlingen sneller gemotiveerd om ze (nauwkeurig) te lezen. Daarnaast is de informatie die de recensies geven, gestoeld op criteria die kinderen / jongeren – al dan niet bewust – hanteren bij het selecteren en beoordelen van boeken. Zo geven de juryleden van de Nederlandse Kinderjury in hun rapporten aan dat zij het belangrijk vinden dat zij zich goed kunnen inleven in de hoofdpersoon. In de recensies op pluizuit.be wordt dit steeds goed aangegeven.
Als docent is het niet mogelijk om van alle kinder- en jeugdliteratuur op de hoogte te zijn waardoor je, je leerlingen niet altijd een goed advies kan geven. In dat geval biedt pluizuit.be zeker uitkomst. Absoluut een instrument om aan te bevelen aan leerlingen!


2. Juf Melis
Van de website van juf Melis heb ik al meerdere keren gebruik gemaakt in mijn eigen onderwijs. De website biedt digitale oefeningen op het gebied van (werkwoord)spelling, woordenschat, woordsoorten en zinsontleding. Ik heb zeer positieve ervaringen met deze oefeningen. Ze kunnen prima dienen als herhalend of juist verrijkend lesmateriaal of als zelfstudiemateriaal. Doordat de oefeningen snel te maken en na te kijken zijn, zijn de leerlingen bovendien al snel gemotiveerd voor het maken van de oefeningen.

3. Webkwestie Jongerentaal
Vooral in het onderwijs in grote steden neemt Nederlands een belangrijke plaats in. Voor Leraren-in-opleiding in dit werkgebied is Nederlands zelfs de 8e ontwikkelingscompetentie geworden. Om beschaafd Nederlands te leren spreken zullen leerlingen voorbeelden van het tegengestelde - ‘onbeschaafd’  Nederlands - moeten krijgen en betekenis aan beschaafd Nederlands moeten leren geven. Leren zij dit niet, dan zullen de leerlingen het belang van het spreken in beschaafd Nederlands niet (h)erkennen.
Het Erasmus College biedt op
www.erasmuscollege.nl/vakken/ne/webkwestie een leuke opdracht voor leerlingen die hen bewust maakt van de verschillende soorten jongerentaal die er in hun omgeving / Nederland bestaan. Vanuit deze opdracht kunnen de leerlingen inzicht in hun idiolect ontwikkelen om vervolgens tot verbeterpunten te komen.


4. TiO-programma Schrijven
Het TiO-programma is een web-based programma voor schriftelijke taalvaardigheid. Via dit programma leren leerlingen hun eigen teksten te schrijven door gebruik te maken van specifieke schrijfgereedschappen. Aan de hand van deze gereedschappen ontwikkelen de leerlingen een reflectieve houding. Daarbij biedt het programma ‘materiaal op maat’: voor zowel zwakkere als sterkere leerlingen is er nauwsluitende leerstof te vinden.
In deze methode neemt ‘zelfstandig leren’ een belangrijke plaats in. Daarmee sluit TiO naadloos aan bij de huidige onderwijs praktijk. Voor docenten die het belangrijk vinden om te differentiëren en die zich goed kunnen vinden in de visie van het zelfstandig leren is TiO een zeer bruikbaar lesinstrument!  


5. Nieuwsbegrip
Met het programma Nieuwsbegrip leren de leerlingen begrijpend lezen aan de hand van het laatste nieuws. Het programma bevordert dus niet alleen de vaardigheid in begrijpend lezen (en daarmee in het Nederlands), maar draagt ook bij aan de ontwikkeling van de kennis van de wereld van leerlingen.  In mijn eigen onderwijs werk ik ook met dit programma en mijn ervaringen zijn zeer positief. De leerlingen zijn altijd dolenthousiast wanneer het weer tijd is voor Nieuwsbegrip. De actualiteit van de leerstof werkt zeer motiverend. Om vele redenen een zeer geschikte methode voor het voortgezet onderwijs dus!

Eigen suggestie
Ten slotte heb ik zelf nog een suggestie: laat de leerlingen een educatieve website maken via de websitemaker van Kennisnet. In mijn eerstejaarsstage heb ik de leerlingen een educatieve website laten maken omtrent het onderwerp: ‘Hoe houd ik een goede presentatie’? Dat was een hartstikke leuk project waar de leerlingen enthousiast aan hebben gewerkt! Bovendien waren de uitkomsten verbluffend!!

zondag 2 oktober 2011

ICT-idee 4 & 5: LibraryThing en online boeken maken!

LibraryThing
LibraryThing is het best te omschrijven als ‘online boekenkast’. Op de website van LibraryThing kun je namelijk aangeven welke boeken je zelf leuk vindt  - en die je wellicht thuis in je (tastbare) boekenkast hebt staan - en favoriete boeken van mensen met een vergelijkbare smaak opzoeken. Hierbij is het tevens mogelijk om leeservaringen uit te wisselen in de vorm van recensies. Door deze mogelijkheden kan LibraryThing je dus helpen bij het selecteren van nieuw te lezen boeken. De website beperkt zich hierbij niet alleen tot de Nederlandse taal en Nederlandse boeken; LibraryThing is beschikbaar in vele talen.

Voor het onderwijs in literatuur biedt LibraryThing mijns inziens vele mogelijkheden. Door haar internationale karakter kan LibraryThing niet alleen worden ingezet bij het schoolvak Nederlands, maar ook bij de vreemde talen. Op het gebied van Nederlands bijvoorbeeld zou LibraryThing bovenbouwleerlingen veel steun kunnen bieden bij het aanleggen van het leesdossier. LibraryThing maakt het de leerlingen namelijk mogelijk om op een eenvoudige wijze nieuwe boeken van passende smaak te selecteren en om interpretaties van verhalen te delen. Ook onderbouwleerlingen kunnen LibraryThing om dezelfde redenen gebruiken bij het maken van leesverslagen.
Ook voor docenten kan LibraryThing handig zijn. Bijvoorbeeld om actueel te blijven op het gebied van de jeugd- en adolescentenliteratuur.

Voor onderbouwleerlingen kan het wat moeilijk zijn om de website te hanteren. Ik denk dan ook dat LibraryThing het beste werkt in de bovenbouw. Aan de hand van een uitgebreide en zeer concrete rondleiding kunnen de leerlingen kennismaken met LibraryThing. Bovendien wordt stapsgewijs uitgelegd hoe gebruikers van de verschillende opties gebruik kunnen maken.

Wanneer ik in de toekomst les ga geven aan bovenbouwklassen zal ik LibraryThing zeker bij het onderdeel literatuur gaan inzetten. In de praktijk blijkt het steeds opnieuw lastig om leerlingen individueel te begeleiden bij het selecteren en interpreteren van verhalen. Bovendien kun je als docent niet op de hoogte zijn van alle boeken in en buiten het Nederlandse canon. Aan die tekortkomingen kan LibraryThing tegemoet komen. Librarything kent immers wel alle boeken en kan de smaak van zijn gebruikers gerichter aan boeken koppelen!

Online boeken maken
Via Issuu en StoryJumper kun je online boeken maken. Voor (jonge) leerlingen is vooral die laatste zeer geschikt. Wanneer je een boekje wilt maken met Issuu moet je eerst een PDF maken van het worddocument (of een ander bestand) waarvan je een boekje wilt maken. Ter voorbeeld heb ik een boekje gemaakt van mijn dossier Vakdidactiek Schrijven: klik hier. Tijdens het maken van dit voorbeeld ben ik zeer enthousiast geraakt voor het werken met Issuu. Het werkt namelijk heel makkelijk, maar het resultaat is verbluffend! Niet alleen is mijn dossier nu fijner leesbaar dan als wordbestand, maar het oogt ook veel professioneler. In de toekomst wil ik dan ook al mijn dossier in boekvorm inleveren!

In mijn curriculum zal ik in de onderbouw eerder StoryJumper inzetten dan Issuu. Veel leerlingen hebben een hekel aan creatief schrijven vanwege oorzaken als spreekangst of gebrek aan inspiratie.
StoryJumper biedt echter allerlei inspirerende plaatjes en pagina lay-outs waarmee de leerlingen een eigen verhaal kunnen maken. Bovendien is de website heel uitnodigend en makkelijk hanteerbaar. Ik zie StoryJumper echt als mogelijkheid om leerlingen over de drempel naar Creatief Schrijven heen te helpen! Voor bovenbouwleerlingen is StoryJumper mijns inziens wat kinderachtig. In de bovenbouw zal ik de leerlingen eerder een verhaal laten schrijven met word, om hier vervolgens een PDF en via Issuu een ‘online boek’ van te maken. Mentoren van bovenbouwleerlingen zouden Issuu ook kunnen introduceren tijdens mentorles of ‘leren leren’ als mogelijkheid om werkstukken in te leveren.

Handige sites voor het schoolvak Nederlands
Ten slotte wil ik jullie voor vandaag nog even wijzen op een aantal sites die handig zijn voor docenten Nederlands. Van deze sites maakte ik zelf al actief gebruik voordat ze deze week ter sprake kwamen bij de module Vakdidactiek: ICT bij het Nederlands. Het betreft:

-
www.cambiumned.nl
Hier kun je over vrijwel alle deelaspecten van het Nederlands informatie vinden! Handig als bijvoorbeeld naslagwerk bij het uitleggen van grammatica of als verdiepingsmateriaal voor de leerlingen.

-
www.beterspellen.nl
Wanneer leerlingen zich op deze site aanmelden krijgen zij iedere dag een spellingstest in hun mailbox. Een enorme bijdrage aan de verbetering van de taalvaardigheid van leerlingen!

vrijdag 23 september 2011

ICT-idee 3: RSS

Deze week ben ik bij de module Vakdidactiek: ICT bij het Nederlands aan de slag gegaan met RSS (Really Simple Syndication), ofwel een familie van webfeedformaten. Simpeler gezegd is een webfeed een alternatieve en eenvoudige weergave van webpagina's. Hierdoor kun je als gebruiker van RSS snel overzicht krijgen van het laatste artikel / nieuws. Je hebt daarvoor wel een speciale feedreader nodig. Deze week heb ik twee methoden uitgetest: Feedreader en Netvibes.

Feedreader
Wanneer je de RSS-reader 'Feedreader' op je computer installeert (ga daarvoor naar: http://feedreader.com), krijg je de mogelijkheid om categorieën van je feeds te maken én de desbetreffende websites daarin tevens te openen. Op die manier ben je snel op de hoogte van het laatste nieuws en bespaar je bovendien veel (zoek)tijd (op Internet). Zelf ben ik dan ook uiterst gecharmeerd van dit programma. Aan de feedreader die ik heb geïnstalleerd op mijn eigen laptop heb ik bijvoorbeeld de blogspotpagina's van mijn studiegenoten toegevoegd. Sindsdien kan ik steeds snel zien wie er een nieuw bericht op zijn of haar blogspot heeft geplaatst en hoef ik niet meer iedere pagina afzonderlijk te bezoeken. Dat bespaart mij een hoop tijd!
Werken met dit programma is gelukkig helemaal niet moeilijk. Om een webfeed aan het programma toe te voegen hoef je alleen maar naar een webpagina te gaan en op het RSS-icoontje (zie het plaatje naast de inleiding van dit artikel) te klikken. Als je vervolgens in Feedreader op 'nieuw' klikt, komt de URL naar de webfeed al automatisch in beeld. Kortom: simpel en snel!

Netvibes
De website Netvibes (www.netvibes.com) is een plaats waar je, je webfeeds online kunt opslaan. Van zowel Feedreader als Netvibes is gratis gebruik te maken. In tegenstelling tot het softwareprogramma Feedreader beperkt Netvibes zich niet alleen tot het overzichtelijk verzamelen van webfeeds, maar kunnen gebruikers aan hun netvibespagina ook allerlei leuke gadgets en widgets toevoegen, zoals de nieuwste Fokke en Sukke-strip, een digitale klok, een kalender, spelletjes en nog veel meer! Deze extra mogelijkheden maken dat ik Netvibes een leukere en efficiëntere 'feedbewaarplaats' vind dan Feedreader. Het is immers altijd handig om naast het ontdekken van het laatste nieuws tevens meteen te kunnen zien wat voor weer het vandaag wordt en hoelaat het is. Bovendien werkt het ontspannend om na het inlezen van het laatste nieuws even een favoriet spelletje te spelen of een geinig stripje te lezen.
Werken met deze methode is wel wat moeilijker dan werken met feedreader. Doordat Netvibes meer mogelijkheden heeft, kost het ook wat meer tijd om het onder de knie te krijgen. Gelukkig is deze eenmalige tijdsinvestering ruim de moeite waard! Wanneer je Netvibes eenmaal onder de knie hebt, werkt het als een trein en zul je er enorm veel plezier aan beleven. Voor mijn eigen netvibespagina:
klik hier.

Eigen visie op RSS
In de toekomst wil ik RSS gaan gebruiken om up-to-date te blijven op mijn vakgebied. Aan mijn netvibespagina heb ik bijvoorbeeld de feeds van de website van de Centrale Bibliotheek van A tot Z en een columnsite toegevoegd. Vaak houdt de lange zoektocht op Internet mij tegen om uit mijzelf naar de laatste literatuur en columns over maatschappelijke dilemma's en dergelijke op zoek te gaan. Ik zie nu echter mogelijkheden om op een snelle doch nauwkeurige manier actueel te blijven op mijn vakgebied. Ik heb daarbij geen specifieke voorkeur voor Feedreader of Netvibes. Beide methoden vind ik fijn om mee te werken.

Ideeën voor het toepassen van RSS in het onderwijs
In het onderwijs zal ik eerder Netvibes dan Feedreader inzetten. Vooral voor docenten, mentoren en studieloopbaancoachen is het mijns inziens effectief om met RSS te werken.

Docenten zouden Netvibes kunnen gebruiken om op een overzichtelijke en tevens leuke manier de leerstof en opbouw van hun vak aan te bieden. Een mooi voorbeeld van een docent in het basisonderwijs die dat heeft gedaan is hier te vinden:
klik hier. Een dergelijke website biedt de leerlingen veel structuur en houvast bij het volgen van een schoolvak.

Mentoren zouden hun mentorklas Netvibes kunnen laten gebruiken als ordner van bijvoorbeeld bronnen van grote (al dan niet vakoverstijgende) werkstukken.
De looptijd van bijvoorbeeld het profielwerkstuk is meestal anderhalf jaar. In zo'n lange tijdsperiode kan er veel omtrent het onderwerp veranderen. Door webfeeds die betrekking hebben op het onderwerp op te slaan in Netvibes kunnen de leerlingen snel de laatste informatie verwerken in hun product.

Studieloopbaancoachen ten slotte zouden leerlingen op Netvibes webfeeds van banensites op kunnen laten slaan. Op die manier blijven de leerlingen op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen een baan die hen aanspreekt.
Dit is mijns inziens maar een kleine greep uit alle manieren waarop RSS in het onderwijs kan worden ingezet.

Ik weet zeker dat ik tijdens mijn loopbaan nog veel meer ideeën met Netvibes en wellicht andere webfeedmethoden op ga doen! De kennismaking met RSS heeft voor mij echt een wereld geopend!

maandag 19 september 2011

ICT-idee 2: Het fotoverhaal


Deze week hebben we bij de module Vakdidactiek ICT bij Nederlands geleerd hoe je een fotoverhaal kunt maken met het programma Photostory. Ik heb ervoor gekozen om een fotoverhaal te maken bij een gedichtje van Annie M.G. Schmidt: De Orrekiedor. Het resultaat valt hierboven te bewonderen.
Een fotoverhaal maken kan echter ook met andere programma,’s zoals Windows Movie Maker. Een voorbeeld van een fotoverhaal dat ikzelf al eens heb gemaakt met Windows Movie Maker:
http://vimeo.com/24823104.

Zoals uit deze twee voorbeeld fotoverhalen blijkt, zijn fotoverhalen goed inzetbaar in het onderwijs. Betreft het schoolvak Nederlands voegen fotoverhalen mijns inziens vooral veel toe aan het leeronderdeel Fictie. Veel leerlingen vinden het moeilijk om zich een beeld te vormen bij de verhalen en gedichten die zij lezen en spelen daarom liever een videospel, waarbij het beeld al ‘kant-en-klaar’ wordt aangeboden. Door leerlingen zelf een fotoverhaal te laten maken bij de verschillende soorten fictie die zij onder ogen krijgen, gaat fictie veel meer leven en worden de leerlingen bovendien gesterkt in het interpreteren van fictie.

Docenten kunnen fotoverhalen gebruiken om hun eigen onderwijs mee te ondersteunen. Zoals blijkt uit voorbeeld twee kan een fotoverhaal een prima ondersteuning zijn bij het uitleggen van grammatica. Door de leerstof zowel via beeld als via geluid aan te bieden, komt een docent tegemoet aan de verschillende leerstijlen van leerlingen. Ofwel: via het gebruik van fotoverhalen kan een docent prima differentiëren!